Kierownik Katedry Muzeologii i Dziedzictwa Kulturowego
Telefon: 12 663 15 69
E-mail: janusz.baranski@uj.edu.pl
„Etnologia ma wciąż badać obyczaje, wierzenia, estetykę, wyobrażenia, sposoby urządzania domostw, sposoby gospodarowania, kulturę materialną już nie jednego wyodrębnionego segmentu społecznego, jednej klasy, a wszelkich klas i segmentów, których coraz więcej, coraz bardziej zróżnicowanych, wytwarzających rozmaite sposoby na życie, rozmaite kultury i subkultury. Nie w zastygłej rzeczywistości XIX-wiecznej europejskiej wsi czy XX-wiecznego afrykańskiego plemienia, a w coraz szybciej zmieniającym się świecie XXI-go wieku, świecie zanikania starych wsi i starych plemion, świecie, gdzie sformalizowany rytuał zastąpiony zostaje niesformalizowaną rytualnością zachowań, dawniejsze mity zastąpione mitopochodnymi obrazami medialnymi, a magia retoryką polityczną, gdzie wzory kulturowe zastąpione zostają modami i stylami życia, gdzie wraz z laicyzacją religii następuje sakralizacja sfer niereligijnych, gdzie powstają nowe plemiona i nowe wartości.” Janusz Barański
Studia: Katedra Etnografii Słowian, Instytut Filozofii UJ. Praca magisterska z zakresu etnografii pt. Kowal i metalurgia w słowiańskim micie kosmogonicznym. Analiza semiotyczna, 1988; absolutorium z filozofii, 1989.
Doktorat: Wydział Historyczny UJ pt. Antropologia nowomowy. PRL – ostatnia dekada, 1995.
Habilitacja: Instytut Archeologii i Etnologii PAN na podstawie książki Świat rzeczy. Zarys antropologiczny, 2009.
Profesura: 2014
Research Student w Departament of Anthropology, London School of Economics, 1993.
Visiting Scholar w School of Business i Department of Sociology, University at Buffalo, 1999.
Visiting Professor w Department of Anthropology and Sociology, Utica College of Syracuse University, 2004.
Fellow Faculty Development Program, Mount Royal College, Calgary, 2007.
Fellow Erasmus Teaching Mobility Programme, Universidad de Granada, 2008.
Fellow Erasmus Teaching Mobility Programme, Abo Akademi, Turku, 2010.
Fellow Erasmus Teaching Mobility Programme, Sapienza Universita di Roma, 2011.
Antropologia codzienności, min. współczesne style życia, subkultury, mody, kultura konsumpcyjna, kultura popularna, legendy miejskie.
Estetyka antropologiczna, zajmująca się światem wartości estetycznych niedostrzeganych zwykle przez filozofów i historyków sztuki, wartości kulturowo usankcjonowanych, które znajdziemy zarówno w uznanych dziełach sztuki, jak i w przedmiotach masowej produkcji.
Muzeologia antropologiczna, część refleksji ogólnej na temat muzeów, która skupia się na kulturowych determinantach i powinnościach funkcjonowania muzeów jako instytucji służących pielęgnowaniu tożsamości i dialogu.
Dziedzictwo kulturowe w jego wieloaspektowych uwikłaniach: elitarnych i popularnych, globalnych i lokalnych, odświętnych i codziennych.
Spiska metakultura regionalna UMO-2021/41/B/HS2/00797, NCN
Dziedzictwo w działaniu. Studium przypadku kultury regionalnej Polskiego Spisza, 2017/25/B/HS3/00043, NCN
Estetyka a tożsamość regionalna. Studium przypadku Polskiego Spisza UMO2013/09/B/HS3/03590, NCN
Książki
Etnologia w erze postludowej. Dalsze eseje antyperyferyjne, Kraków 2017, Wydawnictwo UJ, ss. 277.
Etnologia i okolice. Eseje antyperyferyjne, Kraków 2010: Wydawnictwo UJ, ss. 427.
Świat rzeczy. Zarys antropologiczny, Kraków 2007: Wydawnictwo UJ, ss. 376.
Socjotechnika, między magią a analogią. Szkice o masowej perswazji w PRL-u i III RP, Kraków 2001: Wydawnictwo UJ, ss. 171.
Artykuły
Pragmatism and Spirituality in Anthropological Aesthetics, w: A. Kumar Giri (red.), Pragmatism, Spirituality and Society. Border Crossings, Transformations and Planetary Realizations, Singapore 2021: Palgrave Macmillan, s. 167-84.
„Family Museum” as a Sanctuary of Traditional Kinship. A Case Study from Polish Spisz, „Ethnologia Slovaca et Slavica” 41: 2020, s. 6-26.
Spiski regionalizm: uwagi o tradycji, dziedzictwie i metakulturowości, „Rocznik Podhalański” 14: 2019, s. 240-71.
„Arka” Józefa Iwańczaka - o pewnym spiskim muzeum rodzinnym, „Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej” 5: 2018, s. 67-155.
An Essay on Aesthetics Embodied in Traditional Material Culture of Polish Spisz, “Prace Etnograficzne” 2: 2017, s. 229-53.
Ritual Today, “Prace Etnograficzne” 3: 2016, s. 179-91.
O emotywności językowej z Bronisławem Malinowskim w tle, „Poznańskie Studia Slawistyczne” 9: 2015, s. 191-208.
Janosik na Spiszu: „rytuał estetyczny” a tożsamość regionalna, „Zeszyty Naukowe KUL” 4: 2014, s. 4-23.
Maska (post)mody, w: K. Konarska (red.) Maski, twarze, pyski, Wrocław 2013: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 45-54.
Home – a World of Serious Life. An Overview of Rituality and Materiality in Our Homes, “Ethnologia Fennica” 39: 2012, s. 81-93.
Współczesna tożsamość regionalna. Przypadek Polskiego Spisza, Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Tożsamości kulturowe regionów karpackich. Człowiek-Język-Architektura-Sztuka-Krajobraz”, Nowy Targ 19 listopada 2021.
Self-made Museum in Provincial Poland: The Idea of Local Heritage, Twelfth International Conference on the Inclusive Museum: Museums, heritage & Sustainable Development, Buenos Aires 7-9 listopada 2019.
Etnografia współczesności dwie dekady później, Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Etnografie współczesności. Obszary, metody, perspektywy", Łódź 20-21 września 2018.
Niedzickie Wilde Museum, Ogólnopolska Konferencja Naukowa w 200. rocznicę urodzin Floriana Ceynowy „Regiony i regionalizmy w perspektywie antropologii kulturowej. Między pasją a metodą”, Gniewino 22-23 czerwca 2017.
Pragmatism and Spirituality in Anthropological Aesthetics, “Pragmatics and Spirituality”: An International Conference IBA, Bengaluru 8-11 lutego 2016.
Antropologia kultury nie istnieje, IV Lubelskie Spotkania Antropologiczne „Wyzwania i dylematy współczesnej antropologii kultury. Skazani na krytykę kulturową?”, Lublin 29 kwietnia 2015.
Heritage Practices in the Region of Polish Spisz, 13th EASA Biennial Conference, Tallinn 31 lipca-3 sierpnia 2014.
Anthropological Aesthetics, 19th International Congress of Aesthetics, Kraków 21-27 lipca 2013.
Tourism: a Contemporary route de passage, 12th EASA Biennial Conference, Nanterre 10-13 lipca 2012.