Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Katedra Współczesnych Praktyk Kulturowych

Kierownik Katedry

Prof. dr hab. Dariusz Czaja

Zespół

Dr hab. Anna Niedźwiedź, prof. UJ

Dr Małgorzata Roeske

Dr Łukasz Sochacki

Dr hab. Patrycja Trzeszczyńska, prof. UJ

Opis działalności

Katedra powstała na bazie wcześniej istniejącego Zakładu Teorii i Antropologii Kultury UJ i twórczo kontynuuje jego problematykę i osiągnięcia badawcze. Mimo szerokiego spektrum tematycznego (badania nad literaturą, animal studies, problematyka diaspory ukraińskiej czy studia afrykańskie), mimo różnorodności metodologicznej i odmienności temperamentów badawczych, osoby wchodzące w skład katedry mieszczą się w szerokim zakresie tego, co zwykło nazywać się może niezbyt precyzyjnie, ale zrozumiale: antropologią współczesności. Mówiąc najkrócej: oznacza to odejście od klasycznego (ludoznawczego) modelu etnografii realizowanego po II wojnie w ramach uniwersyteckich studiów etnograficznych. W tym geście nie chodzi, rzecz jasna, o jałowe porzucenie tradycyjnej problematyki etnograficznej, ale o poszerzenie jej o nowe pola i obszary badawcze, które wcześniej nie wchodziły w orbitę zainteresowań etnografów/etnologów/antropologów. Chodzi także o zastąpienie klasycznego kwestionariusza etnograficznego szerszą problematyką antropologiczną, w ramach której mieszczą się, przykładowo, badania nad religijnością, mitologizacją nauki, pamięcią i tożsamością kulturową, obrazem filmowym czy skomplikowane relacje ludzie-zwierzęta. Wyróżnikiem badaczy wchodzących w skład katedry jest nie tylko silne uwrażliwienie na fenomeny kultury współczesnej (w najszerszym możliwym zakresie: od języka i obrzędu, po obraz i dźwięk), ale przede wszystkim znakomita orientacja metodologiczna w odniesieniu nie tylko do uprawianej przez nas dyscypliny, ale także wiedza o przemianach metodologicznych (pojęciowych, językowych), które zachodzą we współczesnej humanistyce.

Wyrazem takiego pojmowania i uprawiania antropologii jest szereg inicjatyw podejmowanych przez członków naszego zespołu. Wymieńmy kilka z tych o największej wadze badawczej, dydaktycznej i medialnej.

Pracownicy Katedry zainicjowali w IEiAK nowe kursy z zakresu antropologii wizualnej i obrazu, antropologii religii, studiów afrykańskich, które zostały świetnie przyjęte przez studentów. W ramach zajęć ze studentami zrealizowano liczne wyprawy badawcze w Polsce oraz zagranicą (Londyn, wyjazd poświęcony wieloreligijnym obliczom globalnego miasta w kontekście wieloetnicznych migracji), a także badania stacjonarne w Krakowie, często połączone z nowatorskim podejściem do etnograficznych metod terenowych (Lotna Grupa Etnograficzna działająca jako grupa badawcza podczas Światowych Dni Młodzieży w Krakowie 2016 r. oraz Festiwalu Kultury Żydowskiej w 2017 r.). Przez wiele lat, najpierw Zakład Teorii i Antropologii Kultury, a później katedra organizowała otwarte seminaria antropologiczne, których tematami były zjawiska i problemy nie znajdujące miejsca w rutynowych kursach instytutu (m. in. Metropolia, czy Aktualność Greków), a ich prelegentami byli profesorzy należący do czołówki nie tylko polskiej humanistyki (m. in. prof. prof. A. Bielik-Robson, Marek Węcowski, Ireneusz Kania). Niektórzy pracownicy Katedry uczestniczą także w przygotowaniu merytorycznym i logistycznym Zakopiańskich Spotkań Antropologicznych, organizowanych corocznie od lat 10 w zakopiańskim Muzeum Tatrzańskim – we współpracy z kwartalnikiem „Konteksty” i naszą jednostką uniwersytecką.

Na uwagę zasługuje też silna i długotrwała współpraca katedry z mediami („Tygodnik Powszechny”, „Gazeta Wyborcza”, Radio TOK FM, Radio Kraków i inne), działalność wystawiennicza (m.in. w MEK, współpraca przy wystawach w Muzeum Narodowym, Muzeum Tatrzańskim). Przedstawiciele naszej katedry byli także konsultantami filmów dokumentalnych i etnograficznych a także ich współtwórcami. Na osobną uwagę zasługuje współpraca zagraniczna (wykłady prowadzone na uczelniach zagranicznych, amerykańskich i europejskich, m. in. Rochester, Buffalo, Trondheim). W ostatnim czasie katedra zorganizowała także międzynarodową (polsko-włoską) konferencję w wersji on-line, wokół twórczości wybitnego włoskiego pisarza i humanisty Roberta Calasso.